loader image
WhatsApp Support
Makas Aralığı-Bid Ask Spread

Makas aralığı (bid-ask spread), piyasadaki bir varlığın satış fiyatının alış fiyatı üzerindeki miktardır. Alım-satım farkı, bir alıcının varlık için ödemeye hazır olduğu en yüksek fiyat ile satıcının kabul etmek istediği en düşük fiyat arasındaki farktır. Bir varlığın satışını yapmak isteyen bir kişi alış fiyatını alırken, satın almak isteyen kişi de satış fiyatını ödemektedir. Temel olarak makas aralığı farkı iki farklı şekilde oluşabilmektedir. Bu durumlardan ilki, bir komisyoncu (veya ticaret aracısı) tarafından hizmetleri karşılığında para kazanmanın bir yolu olarak oluşturulmasıdır. İkinci durumda ise, sadece yatırımcılar tarafından açık bir piyasada verilen teklif fiyatı ve istenen fiyat arasındaki farklardan oluşur. Kripto para birimleri dünyasında bulunan bu tip platformlarda, satış ve alış fiyatlarını belirleyenler kullanıcılar olduğundan bu platformlar makas aralığından kâr elde edememektedirler. Bunun yerine bu platformlar kullanıcıların yaptıkları işlemlere bağlı olarak belirli bir ücret talep ederler.
Makas Aralığını Anlamak
Bir menkul kıymet fiyatı, piyasanın herhangi bir dönemindeki değerine ilişkin algısıdır ve menkul kıymet fiyatı kendisine özgüdür. Bir "alış" ve bir "satış" olmasının nedenini anlamak için, herhangi bir piyasa işlemindeki iki büyük kullanıcıyı, yani fiyatı alan kişiyi (trader) ve piyasa yapıcıyı (karşı taraf) hesaba katmak gerekmektedir. Birçoğu aracı kurumlar tarafından istihdam edilebilen piyasa yapıcılar, menkul kıymetleri belirli bir fiyattan (satış fiyatı) satmayı teklif etmektedir ve ayrıca menkul kıymetleri belirli bir fiyattan (alış fiyatı) satın almak için teklif vermektedir.
Bir yatırımcı herhangi bir işlemi başlattığında, piyasa yapıcılar menkul kıymeti satın almalarına (satış fiyatı) veya menkul kıymeti satmalarına (alış fiyatı) bağlı olarak bu iki fiyattan birini kabul etmektedir. Bu ikisi arasındaki fark, ticaretin (komisyonlar dışında) temel işlem maliyetidir ve alım-satım fiyatlarında işlem emirlerinin doğal akışı yoluyla piyasa yapıcı tarafından toplanmaktadır. Finansal aracı kurumlar, gelirlerinin "farkı aşan" traderlardan elde edildiğini belirttiklerinde vurgulamak istedikleri anlam bu olmaktadır. Alım-satım farkı, belirli bir varlığa yönelik arz ve talebin bir ölçüsü olarak görülebilmektedir. Alış bedeli, bir talebi ve satış bedeli bir varlığın arzını temsil ettiği için, bu iki fiyat arasındaki fark artış gösterdiğinde, fiyat hareketinin arz ve talepte bir değişikliği yansıttığı ifade edilebilmektedir.
"Alışların" ve "satışların" derinliği, alım-satım farkı üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilmektedir. Daha az katılımcı bir menkul kıymet satın almak için limit emri verirse (böylece daha az alış bedeli oluşturmaktadır) veya daha az satıcı satmak için limit emri verirse, fark önemli ölçüde genişleyebilmektedir. Bu nedenle, başarılı bir şekilde işlemesini sağlamak için bir satın alma limiti emri verirken alış-satış farkını akılda tutmak çok önemlidir. Piyasalardaki olası risklerin farkında olan piyasa yapıcılar ve profesyonel traderlar, belirli bir anda teklif etmeye hazır oldukları en iyi alış ile en iyi satış arasındaki farkı da genişletebilmektedirler. Tüm piyasa yapıcılar bunu belirli bir menkul kıymette yaptığı zaman, sınır konulan alım-satım marjı normal boyuttan daha büyük bir boyutu yansıtmaktadır. Bazı yüksek frekanslı traderlar ve piyasa yapıcılar, alım-satım farkındaki değişikliklerden yararlanarak para kazanmaya çalışmaktadırlar.
Makas Aralığının Likidite ile İlişkisi
Geleneksel piyasalarda makas aralığı, ticaret faaliyetlerinden para kazanmanın yaygın bir yoludur. Buna örnek olarak, birçok borsa ve ticaret platformu, yalnızca teklif-talep yayılımını kullanarak para kazanan komisyonsuz hizmetler sunmaktadır. Piyasayı likit yapanlar bu platformlardır dolayısıyla alış veya satış yapmak isteyen kullanıcılar bu platformların belirledikleri fiyatları kabul etmek zorundadırlar. Aksi fiyatları kabul etmeyen kullanıcılar bu platformlardan faydalanamazlar. Başka bir deyişle borsalar ve ticaret platformları, satış ve alış fiyatları arasındaki farkı belirlerler ve bundan kar elde ederler, esasen başka açık piyasalardaki satıcılardan daha düşük bir fiyattan satın alır ve alıcılara daha yüksek bir fiyattan satış yaparlar.
Makas aralığının büyüklüğü, her bir varlığın likiditesindeki değişiklikler nedeniyle bir varlıktan diğerine farklılık göstermektedir. Alım-satım farkı, piyasa likiditesinin fiili ölçüsü olarak kabul edilmektedir. Bazı piyasalar diğerlerine göre likiditeye daha fazla sahiptir ve bu, daha düşük fark oranlarına yansıtılmaktadır. İşlem başlatanlar (fiyat kabullenenler) likidite talep ederken, karşı taraflar (piyasa yapıcılar) likidite sağlamaktadır.
Örnek olarak, para birimi dünyadaki en likit varlık olarak kabul edilmektedir ve döviz piyasasındaki alım-satım farkı çok küçüktür (yüzde bir kadar). Diğer bir deyişle, fark yüzde bir olarak ölçülebilmektedir. Öte yandan, küçük sermayeli hisse senetleri gibi daha az likit varlıklar, varlığın en düşük satış fiyatının %1 ila %2’sine eşdeğer farklara sahip olabilmektedir. Alım-satım farkları, piyasa yapıcısının bir ticaret teklifinde alınan riski de yansıtabilmektedir. Örneğin, opsiyonlar veya vadeli işlem sözleşmeleri, fiyatlarının bir forex veya hisse senedi ticaretinden çok daha büyük bir yüzdesini temsil eden alım-satım farklarına sahip olabilmektedir. Farkın genişliği sadece likiditeye değil, fiyatın ne kadar hızlı değişebileceğine de bağlı olabilmektedir.
Genellikle, yüksek hacimli piyasalar, yüksek likiditeye (alıcılar ve satıcılar arasında daha fazla rekabete) sahip olduğundan daha düşük fark oranına sahiptir. Öte yandan, yeterince likit olmayan ve düşük hacimli piyasalarda, daha büyük bir fark oranı ile karşılaşabilinmektedir.
Makas Aralığı Örneği
Bir hisse senedi için alış fiyatı 19 dolar ve aynı hisse senedi için satış fiyatı 20 dolar ise, söz konusu hisse senedi için alım-satım farkı 1 dolardır. Alım-satım farkı, yüzde cinsinden de ifade edilebilir; bunun için en düşük satış fiyatının yüzdesi alım-satım farkı olarak hesaplanmaktadır. Yukarıdaki örnekteki hisse senedi için, yüzde cinsinden alım-satım farkı, 1 dolar / 20 dolar (alım-satım farkının en düşük satış fiyatına bölümü) olarak hesaplanmaktadır ve %5'lik bir alım-satım farkı elde edilmektedir (1 dolar / 20 dolar x 100). Potansiyel bir alıcı, hisse senedini daha yüksek bir fiyattan satın almayı teklif ederse veya potansiyel bir satıcı, hisse senedini daha düşük bir fiyattan satmayı teklif ederse, bu fark kapanacaktır.
Makas Aralığının Unsurları
Alım-satım farkının temel unsurlarından bazıları, kâr elde etmek için ideal bir çıkış noktası sağlamak amacıyla herhangi bir menkul kıymet için oldukça likit bir piyasaya sahip olmaktır. İkincisi, bir farkın oluşması için belirli bir menkul kıymetin arz ve talebinde bir uyuşmazlık olması gerekmektedir. Traderlar piyasa emri yerine bir limit emri kullanmalıdır; bu limit, traderin fark fırsatını kaçırmamak için giriş noktasına karar vermesi gerektiği anlamına gelmektedir. İki işlem aynı anda yürütüldüğünden, alım-satım farkıyla ilgili bir maliyet bulunmaktadır. Alım-satım farkı ticareti, çoğu menkul kıymet türünde yapılabilmektedir, bu menkul kıymetlerden en popüler olanları döviz ve emtiadır.
Finansal piyasalarda makas aralığı, bir menkul kıymetin talep fiyatı ile teklif fiyatı arasındaki fark olarak bilinmektedir. Bid ask spread, satıcının teklif edeceği en yüksek fiyat (talep bedeli) ile alıcının ödeyeceği en düşük fiyat (satış fiyatı) arasındaki farktır. Genellikle küçük bir alım-satım farkına sahip menkul kıymetin talebi yüksek olmaktadır. Buna karşılık, büyük bir alım-satım farkına sahip menkul kıymet, düşük bir talep hacmini gösterebilmektedir ve bu nedenle fiyatında daha büyük farklılıkları etkileyebilmektedir.
Makas Aralığının Yüksek Olmasına Neden Olan Şey Nedir?
Alım-satım farkı olarak da bilinen makas aralığı, bir dizi faktörden dolayı yüksek olabilmektedir. İlk olarak, alım-satım farkında likidite birincil bir rol oynamaktadır. Bir menkul kıymet için belirli bir piyasada önemli miktarda likidite olduğunda, yayılma daha sıkı olacaktır. Google, Apple ve Microsoft gibi yoğun bir şekilde alınıp satılan hisse senetleri daha küçük bir alım-satım farkına sahip olacaktır. Bunun tersine bir alım-satım farkı, belirli bir günde yüksek ila bilinmeyen veya popüler olmayan menkul kıymetler de olabilir. Bu menkul kıymetler, daha düşük işlem hacmine sahip olabilen küçük sermayeli hisse senetlerini ve yatırımcılar arasında daha düşük bir talep seviyesini içerebilmektedir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 115,166.86
ethereum
Ethereum (ETH) $ 4,142.50
bnb
BNB (BNB) $ 1,312.33
tether
Tether (USDT) $ 1.00
xrp
XRP (XRP) $ 2.52
solana
Solana (SOL) $ 196.72
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 4,141.09
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.206561
tron
TRON (TRX) $ 0.32284
cardano
Cardano (ADA) $ 0.69896
wrapped-steth
Wrapped stETH (WSTETH) $ 5,039.97
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 114,982.81
wrapped-beacon-eth
Wrapped Beacon ETH (WBETH) $ 4,441.47
chainlink
Chainlink (LINK) $ 18.95
figure-heloc
Figure Heloc (FIGR_HELOC) $ 1.00
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 1.00
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 4,472.64
stellar
Stellar (XLM) $ 0.340796
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 542.06
hyperliquid
Hyperliquid (HYPE) $ 39.52
sui
Sui (SUI) $ 2.79
weth
WETH (WETH) $ 4,145.72
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 22.31
leo-token
LEO Token (LEO) $ 9.66
binance-bridged-usdt-bnb-smart-chain
Binance Bridged USDT (BNB Smart Chain) (BSC-USD) $ 1.00
usds
USDS (USDS) $ 0.999733
coinbase-wrapped-btc
Coinbase Wrapped BTC (CBBTC) $ 115,154.85
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.184987
litecoin
Litecoin (LTC) $ 98.45
usdt0
USDT0 (USDT0) $ 1.00
mantle
Mantle (MNT) $ 2.21
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000011
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 43.38
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.172587
the-open-network
Toncoin (TON) $ 2.27
ethena-staked-usde
Ethena Staked USDe (SUSDE) $ 1.20
monero
Monero (XMR) $ 304.01
polkadot
Polkadot (DOT) $ 3.23
dai
Dai (DAI) $ 0.999786
zcash
Zcash (ZEC) $ 262.69
uniswap
Uniswap (UNI) $ 6.60
okb
OKB (OKB) $ 186.07
world-liberty-financial
World Liberty Financial (WLFI) $ 0.140693
aave
Aave (AAVE) $ 250.57
bittensor
Bittensor (TAO) $ 381.22
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 4.95
memecore
MemeCore (M) $ 2.05
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000007
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 2.45
ethena
Ethena (ENA) $ 0.410216
jito-staked-sol
Jito Staked SOL (JITOSOL) $ 242.87
blackrock-usd-institutional-digital-liquidity-fund
BlackRock USD Institutional Digital Liquidity Fund (BUIDL) $ 1.00
chainopera-ai
ChainOpera AI (COAI) $ 12.40
aptos
Aptos (APT) $ 3.88
usd1-wlfi
USD1 (USD1) $ 1.00
susds
sUSDS (SUSDS) $ 1.07
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.81366
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 16.68
c1usd
Currency One USD (C1USD) $ 1.00
paypal-usd
PayPal USD (PYUSD) $ 1.00
binance-peg-weth
Binance-Peg WETH (WETH) $ 4,150.13
aster-2
Aster (ASTER) $ 1.47
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 0.990177
binance-staked-sol
Binance Staked SOL (BNSOL) $ 211.06
jupiter-perpetuals-liquidity-provider-token
Jupiter Perpetuals Liquidity Provider Token (JLP) $ 5.54
polygon-ecosystem-token
POL (ex-MATIC) (POL) $ 0.199319
gatechain-token
Gate (GT) $ 16.63
htx-dao
HTX DAO (HTX) $ 0.000002
hash-2
Provenance Blockchain (HASH) $ 0.037324
kucoin-shares
KuCoin (KCS) $ 14.56
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 3.49
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 4,739.41
usdtb
USDtb (USDTB) $ 1.00
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 0.333313
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.202064
story-2
Story (IP) $ 5.71
pi-network
Pi Network (PI) $ 0.209247
wbnb
Wrapped BNB (WBNB) $ 1,313.56
bfusd
BFUSD (BFUSD) $ 1.00
kelp-dao-restaked-eth
Kelp DAO Restaked ETH (RSETH) $ 4,372.77
vechain
VeChain (VET) $ 0.019197
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.061487
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 3.47
pudgy-penguins
Pudgy Penguins (PENGU) $ 0.025559
stakewise-v3-oseth
StakeWise Staked ETH (OSETH) $ 4,376.58
kinetic-staked-hype
Kinetiq Staked HYPE (KHYPE) $ 39.55
pump-fun
Pump.fun (PUMP) $ 0.004308
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.020042
tether-gold
Tether Gold (XAUT) $ 4,030.03
falcon-finance
Falcon USD (USDF) $ 0.996949
liquid-staked-ethereum
Liquid Staked ETH (LSETH) $ 4,475.66
sky
Sky (SKY) $ 0.063138
render-token
Render (RENDER) $ 2.73
sei-network
Sei (SEI) $ 0.227977
lombard-staked-btc
Lombard Staked BTC (LBTC) $ 115,187.86
renzo-restaked-eth
Renzo Restaked ETH (EZETH) $ 4,397.54
spx6900
SPX6900 (SPX) $ 1.33
official-trump
Official Trump (TRUMP) $ 6.18
pax-gold
PAX Gold (PAXG) $ 4,035.42