loader image
WhatsApp Support
Etkin Piyasalar Hipotezi-Efficient Market Hypothesis (EMH)

Efficient Market Hypothesis (EMH), yani Türkçe karşılığı ile etkin piyasalar hipotezi finansal piyasaların herhangi bir zamanda varlıkların fiyatına ilişkin mevcut tüm bilgileri yansıttığını öngören bir ekonomi teorisidir. Başlangıçta ekonomist Eugene Fama tarafından 60'larda geliştirilen teori, yatırımcıların uzun vadede piyasada avantaj elde etmelerinin neredeyse imkansız olduğunu savunmaktadır Teori, piyasada bulunan tüm bilgilerin sonunda biteceği ve bu yüzden bu bilgilerin bir öneminin kalmayacağını savunmaktadır. Biten ticari bilgilerin sonucunda ise fiyatlar makul bir hale gelip stabil olarak kalacaklardır.
Piyasaların verimli olduğu varsayımı, modern finansal ekonominin temel taşıdır. Verimli piyasalar teorisi olarak da bilinen etkin piyasalar hipotezi (EMH), hisse fiyatlarının tüm bilgileri yansıttığını ve tutarlı alfa üretiminin imkânsız olduğunu belirten bir hipotezdir. Piyasaların verimli olmasıyla birlikte her şeyin zaten adil ve doğru bir şekilde fiyatlandırıldığından yatırım yaparak fazla kâr elde etmeye yer bırakmadığını iddia eder. Bu, pasif endeks yatırımı yoluyla piyasa getirilerini eşleştirebilmenize rağmen, piyasayı yenmek için çok az umut olduğu anlamına gelmektedir.
EMH'ye göre, hisse senetleri borsalarda her zaman makul değerlerinde işlem görür. Bu da yatırımcıların düşük değerli hisse senetleri satın almalarını veya şişirilmiş fiyatlarla hisse satmalarını imkânsız hale getirir. Bu nedenle, uzman hisse senedi seçimi veya piyasa zamanlaması yoluyla genel piyasadan daha iyi performans göstermesi imkânsız olmalıdır. Yani bir yatırımcının daha yüksek getiri elde etmesinin tek yolu daha riskli yatırımlar satın almaktır.
Piyasalar Verimsiz Olabilir mi?
Kesinlikle diğerlerinden daha az verimli olan bazı pazarlar vardır. Verimli olmayan bir piyasa, bir varlığın fiyatının, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilecek gerçek değerini tam olarak yansıtmadığı bir piyasadır. Diğer nedenlerin yanı sıra bilgi asimetrileri, alıcı ve satıcı eksikliği (yani düşük likidite), yüksek işlem maliyetleri veya gecikmeleri, piyasa psikolojisi ve insani duygular nedeniyle piyasa verimsizlikleri olabilir. Verimsizlikler genellikle ölü ağırlık kayıplarına yol açar. Gerçekte, çoğu piyasa bir miktar verimsizlik sergiler ve aşırı durumda verimsiz bir piyasa ya da piyasa başarısızlığına bir örnek olabilir.
EMH'yi en saf (güçlü) haliyle kabul etmek zor olabilir, çünkü ister kamu ister özel olsun, bir piyasadaki tüm bilgilerin bir hisse senedi fiyatında muhasebeleştirildiğini belirtmektedir. Verimli piyasalardan bahsederken, teorisyenler mevcut üç bilgi seviyesi arasında ayrım yapar: zayıf, yarı güçlü ve güçlü.
Zayıf verimlilik: Bu tür EMH, bir hisse senedinin tüm geçmiş fiyatlarının bugünün hisse senedi fiyatına yansıtıldığını iddia eder. Bu nedenle, piyasayı tahmin etmek ve yenmek için teknik analiz kullanılamaz. Zayıf olan piyasalar, cari fiyatların tüm tarihsel verileri hesaba kattığını ve dolayısıyla teknik analizin gereksiz olduğunu ima eder. Buna rağmen bu piyasalar ortaya diğer tür veriler ve bilgiler sunar ve bu tür piyasalarda temel analiz veya kapsamlı araştırmalar ile avantaj elde etmek mümkündür.
Yarı-güçlü verimlilik: Bu EMH biçimi, halka açık (aslında halka açık olmayan) bilgilerin bir hisse senedinin mevcut hisse fiyatına hesaplandığını ifade eder. Üstün kazanımlar elde etmek için ne temel ne de teknik analiz kullanılamaz. Yarı güçlü biçime sahip bir piyasa, tüm halka açık bilgilerin halihazırda fiyata dahil edildiğini belirtir (haberler, şirketler tarafından yapılan açıklamalar vb.). Bu nedenle bu fikrin savunucuları, temel analizlerin bile herhangi bir avantaj sağlayamayacağına inanmaktadır. Piyasa üzerinde bir avantaj elde etmenin tek yolu, henüz kamuoyu tarafından bilinmeyen özel bilgileri kullanmaktır.
Güçlü verimlilik: Teorik olarak ne teknik ne de temel analiz, tutarlı bir şekilde riske göre düzeltilmiş fazla getiri (alfa) üretemez. Yalnızca içeriden bilgi (özel şirketlerden haber uçuran kimseler), riske göre ayarlanmış büyük getirilerle sonuçlanabilir. Güçlü piyasalar, tüm kamuya açık ve özel bilgilerin bir varlığın fiyatına yansıtıldığını savunur. Buna geçmiş performans ve kamuya açık bilgilerin dahil olmasının yanı sıra içerden gelen tüm bilgiler de dahil olacaktır. Bu tip piyasalarda, herhangi bir bir kullanıcının avantaj sağlayamayacağına inanılmaktadır. Bunun sebebi zaten var olan tüm bilgilerin piyasa fiyatlarına etki etmiş olmasıdır.
Bir Piyasa Nasıl Daha Verimli Hale Gelebilir?
Bir pazarda ne kadar çok katılımcı yer alırsa, o denli kadar insan rekabet ettikçe ve fiyatla ilgili daha fazla ve farklı türde bilgiler getirdikçe o kadar verimli hale gelecektir. Piyasalar daha aktif ve likit hale geldikçe, küçük verimsizlikleri ortaya çıktıklarında düzelterek ve verimliliği hızla geri yükleyerek kâr sağlayan arbitrajcılar da ortaya çıkacaktır.
Etkin Piyasalar Hipotezi ile İlgili Önemli Bilgiler
Verimli piyasa hipotezi (EMH), hisse fiyatlarının tüm bilgileri yansıttığını iddia etmektedir.
EMH, hisse senetlerinin borsalarda adil piyasa değerinden işlem gördüğünü varsaymaktadır.
EMH'nin savunucuları, yatırımcıların düşük maliyetli, pasif bir portföye yatırım yapmaktan fayda sağladığını öne sürmektedirler.
EMH karşıtları, piyasayı yenmenin mümkün olduğuna ve hisse senetlerinin adil piyasa değerlerinden sapabileceğine inanmaktadır.
Etkin Piyasalar Hipotezine Yönelik Eleştiriler
EMH köklü bir teoridir, ancak eleştirilen yanları da vardır. Modern finans teorisinin temel taşı olmasına rağmen, oldukça tartışmalıdır. İnananlar, düşük değerli hisse senetleri aramanın veya temel veya teknik analiz yoluyla piyasadaki eğilimleri tahmin etmeye çalışmanın anlamsız olduğunu savunmaktadırlar.
Ampirik veriler, hipotezin geçerliliğini gerektiği gibi kanıtlamamış veya çürütememiştir ancak birçok muhalif, hisse senetlerinin değerinin düşürülmesine veya aşırı değerlenmesine neden olan çok sayıda duygusal faktör olduğuna inanmaktadır. Yani Etkin Piyasalar Hipotezi’nin tam olarak doğru olmadığı ve insan hatalarından oluşan kusurlardan faydalanılabileceğini savunan muhalifler vardır.
EMH'nin geçerliliği hem teorik hem de pratik gerekçelerle sorgulanmıştır. Yatırım stratejisi düşük değerli hisse senetlerine odaklanan ve milyarlarca dolar kazanan ve sayısız takipçiye örnek olan Warren Buffett gibi piyasayı yenen yatırımcılar vardır. Akademisyenler EMH'yi destekleyen çok sayıda kanıta işaret ederken, örneğin, Warren Buffett gibi yatırımcılar, EMH'ye göre tanımı gereği imkânsız olan, uzun süreler boyunca sürekli olarak piyasayı alt üst etmişlerdir.
Diğerlerinden daha iyi sicile sahip portföy yöneticileri ve diğerlerinden daha ünlü araştırma analizine sahip yatırım evleri vardır. Bununla birlikte, EMH savunucuları, piyasadan daha iyi performans gösterenlerin bunu beceriden değil, şanssızlıktan, olasılık yasalarından dolayı yaptıklarını iddia ederler: çok sayıda etkenin bulunduğu bir piyasada herhangi bir zamanda, bazıları ortalamadan daha iyi performans gösterecektir. Diğerleri ise düşük performans gösterecektir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 115,166.86
ethereum
Ethereum (ETH) $ 4,142.50
bnb
BNB (BNB) $ 1,312.33
tether
Tether (USDT) $ 1.00
xrp
XRP (XRP) $ 2.52
solana
Solana (SOL) $ 196.72
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 4,141.09
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.206561
tron
TRON (TRX) $ 0.32284
cardano
Cardano (ADA) $ 0.69896
wrapped-steth
Wrapped stETH (WSTETH) $ 5,039.97
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 114,982.81
wrapped-beacon-eth
Wrapped Beacon ETH (WBETH) $ 4,441.47
chainlink
Chainlink (LINK) $ 18.95
figure-heloc
Figure Heloc (FIGR_HELOC) $ 1.00
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 1.00
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 4,472.64
stellar
Stellar (XLM) $ 0.340796
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 542.06
hyperliquid
Hyperliquid (HYPE) $ 39.52
sui
Sui (SUI) $ 2.79
weth
WETH (WETH) $ 4,145.72
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 22.31
leo-token
LEO Token (LEO) $ 9.66
binance-bridged-usdt-bnb-smart-chain
Binance Bridged USDT (BNB Smart Chain) (BSC-USD) $ 1.00
usds
USDS (USDS) $ 0.999733
coinbase-wrapped-btc
Coinbase Wrapped BTC (CBBTC) $ 115,154.85
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.184987
litecoin
Litecoin (LTC) $ 98.45
usdt0
USDT0 (USDT0) $ 1.00
mantle
Mantle (MNT) $ 2.21
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000011
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 43.38
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.172587
the-open-network
Toncoin (TON) $ 2.27
ethena-staked-usde
Ethena Staked USDe (SUSDE) $ 1.20
monero
Monero (XMR) $ 304.01
polkadot
Polkadot (DOT) $ 3.23
dai
Dai (DAI) $ 0.999786
zcash
Zcash (ZEC) $ 262.69
uniswap
Uniswap (UNI) $ 6.60
okb
OKB (OKB) $ 186.07
world-liberty-financial
World Liberty Financial (WLFI) $ 0.140693
aave
Aave (AAVE) $ 250.57
bittensor
Bittensor (TAO) $ 381.22
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 4.95
memecore
MemeCore (M) $ 2.05
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000007
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 2.45
ethena
Ethena (ENA) $ 0.410216
jito-staked-sol
Jito Staked SOL (JITOSOL) $ 242.87
blackrock-usd-institutional-digital-liquidity-fund
BlackRock USD Institutional Digital Liquidity Fund (BUIDL) $ 1.00
chainopera-ai
ChainOpera AI (COAI) $ 12.40
aptos
Aptos (APT) $ 3.88
usd1-wlfi
USD1 (USD1) $ 1.00
susds
sUSDS (SUSDS) $ 1.07
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.81366
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 16.68
c1usd
Currency One USD (C1USD) $ 1.00
paypal-usd
PayPal USD (PYUSD) $ 1.00
binance-peg-weth
Binance-Peg WETH (WETH) $ 4,150.13
aster-2
Aster (ASTER) $ 1.47
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 0.990177
binance-staked-sol
Binance Staked SOL (BNSOL) $ 211.06
jupiter-perpetuals-liquidity-provider-token
Jupiter Perpetuals Liquidity Provider Token (JLP) $ 5.54
polygon-ecosystem-token
POL (ex-MATIC) (POL) $ 0.199319
gatechain-token
Gate (GT) $ 16.63
htx-dao
HTX DAO (HTX) $ 0.000002
hash-2
Provenance Blockchain (HASH) $ 0.037324
kucoin-shares
KuCoin (KCS) $ 14.56
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 3.49
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 4,739.41
usdtb
USDtb (USDTB) $ 1.00
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 0.333313
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.202064
story-2
Story (IP) $ 5.71
pi-network
Pi Network (PI) $ 0.209247
wbnb
Wrapped BNB (WBNB) $ 1,313.56
bfusd
BFUSD (BFUSD) $ 1.00
kelp-dao-restaked-eth
Kelp DAO Restaked ETH (RSETH) $ 4,372.77
vechain
VeChain (VET) $ 0.019197
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.061487
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 3.47
pudgy-penguins
Pudgy Penguins (PENGU) $ 0.025559
stakewise-v3-oseth
StakeWise Staked ETH (OSETH) $ 4,376.58
kinetic-staked-hype
Kinetiq Staked HYPE (KHYPE) $ 39.55
pump-fun
Pump.fun (PUMP) $ 0.004308
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.020042
tether-gold
Tether Gold (XAUT) $ 4,030.03
falcon-finance
Falcon USD (USDF) $ 0.996949
liquid-staked-ethereum
Liquid Staked ETH (LSETH) $ 4,475.66
sky
Sky (SKY) $ 0.063138
render-token
Render (RENDER) $ 2.73
sei-network
Sei (SEI) $ 0.227977
lombard-staked-btc
Lombard Staked BTC (LBTC) $ 115,187.86
renzo-restaked-eth
Renzo Restaked ETH (EZETH) $ 4,397.54
spx6900
SPX6900 (SPX) $ 1.33
official-trump
Official Trump (TRUMP) $ 6.18
pax-gold
PAX Gold (PAXG) $ 4,035.42